30-03-2018, Saat: 23:08
Sanal Gerçeklik kelimesini duyunca aklınıza ilk gelen şey ne? Kafanıza geçirilmiş beyin okuma cihazı mı? 3 Boyutlu Gözlükler mi? Yoksa The Matrix mi?…
Bu çağrışımları bir çerçeve olarak hayal edersek, bu çerçevenin içindeki resim sizsiniz. Gelişen teknolojiler sayesinde, artık sanal ortamları gerçeklik hissiyatıyla deneyimlemeye başladık.
Sanal Gerçeklik Nedir?
Teknik olarak sanal gerçeklik terimi bireylerin orda olma hissini yaşadığı bilgisayar kaynaklı 3 boyutlu ortamlar için kullanılıyor. Kullanıcılar, çeşitli çevre birimleri (kasklı ekran vb.) aracılığıyla sanal ortamlara dahil oluyor. O ortama girdiği andan itibaren kullanıcının gerçeklik ile bağlantısı kopuyor ve tamamen sanal gerçekliğin yaratıldığı ortamda olma hissini yaşıyor. Kullanıcıların bu deneyimi “gerçekten” yaşayabilmesi için, sanal gerçeklik tasarımlarının kusursuz olması gerekir; aksi takdirde yaratılan zayıf “gerçeklik hissiyatı” kullanıcının bu deneyimi tam olarak yaşayamamasına sebep olur.
Sanal geçeklik ortamları, katılımcı üzerinde yarattığı gerçeklik hissiyatı yoğunluğuna (seviyesine) göre farklılıklar gösterir;
Siz de Sanal Gerçeklik Proje Fikrinizi Paylaşın, En Kısa Zamanda Size Dönüş Yapalım.
Bir Zamanlar Sanal Gerçeklik
Sanal gerçeklik konseptinin hayata geçmesini sağlayan en önemli faktör; bireyin yaşadığı dünyanın sınırlamalarından kurtulup, yeni ve farklı bir evreni tecrübe etme arzusudur. Bu arzu teknolojinin evrimleşmesine ve cihazların geliştirilmesine ışık tutmuştur. Sanal gerçeklik Oculus Rift’in göz önüne çıkması ile popülerleşse de, aslında bu alandaki çalışmalar on yıllar öncesine dayanıyor.
SENSORAMA
Sanal gerçeklik fikri, ilk kez 1962 yılında Morton Heilig (günümüzün multi-medya uzmanı) tarafından; görme, işitme, koklama ve dokunma duyularımıza hitap eden Sensorama adında bir makine olarak vücut buldu.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/Sensorama-commons.wikimedia.org_.png[/img]
Tiyatroyu bütün duyularımızı kapsayan ve harekete geçiren bir aktivite olarak gören Morton Heilig, izleyicinin ekran başında ya da sahnede gerçekleşen olayları hissedebilmesini düşlüyordu. Geniş açılı 3B stereoskopik görüntü, vücut sarsma mekanizması, stereo ses çıkışı ve aromatik koku salınımı gibi özelliklere sahip olan Sensorama, geliştirildiği yıl itibariyle seyirciyi filmin içine dahil etmek için her türlü donanıma sahipti. Heilig, ne yazık ki değeri sonradan anlaşılan Sensorama için finansal bir destek bulamadı ve düşünü rafa kaldırmak zorunda kaldı.
THE SWORD OF DAMOCLES
Günümüzde sanal gerçeklik alanında kullanılan kasklı ekranların ilk örneği ise 1968 yılında Amerikalı bilgisayar mühendisi Ivan Sutherland ve öğrencisi Bob Sproull tarafından geliştirildi. Ağır olduğu için tavandan sarkıtılarak kullanılan The Sword of Damocles, gösterdiği çıktıyı, binoküler (çift mercekli – Dürbün) ekrana yüklü bir bilgisayar programından sağlıyordu.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/The-Sword-of-Damocles.jpg[/img]
Cihazın yazılımının sağladığı perspektif ise kullanıcın bakış açısına bağlıydı ki, bu da kullanıcının kafasını takip etmeyi gerektiriyordu. The Sword of Damocles, sunduğu arayüz ve gerçeklik algısı bakımından günümüz kasklarıyla karşılaştırıldığında ilkel bir izlenim yaratsa bile modern kasklı ekranların gelişiminde önemli bir kilometre taşı olmuştur.
21 Temmuz 1995 yılında belki bazılarınızın kullanma şerefine dahil olduğu Virtual Boy piyasaya sürüldü.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/virtual_boy.jpg[/img]
Nintendo ve Sega tarafından piyasaya sürülen Virtual Boy, üç boyutlu görüntü sağlayabilen ilk taşınabilir oyun konsoludur. İlk bakışta Zodyak botun arkasına takılan ufak bir motoru andıran bu konsol, paralaks (uzaklık açısı) olarak bilinen efekt aracılığıyla derinlik hissiyatı yaratıyor. Kullanıcı, cihazın önünde neopren malzemeden(bir tür lastik malzeme) üretilmiş bir göz merceğinden içeri doğru bakıyor ve cihaz, gözlük camına benzer bir projektör aracılığıyla kullanıcının monokramatik (tek renkli – Burada Kırmızı) bir görüntüyü algılamasına yardımcı oluyor.
Virtual Boy fiyatının pahalı olması, uzun süre kullanımının yorucu olması ve -muhtemelen- kötü pazarlama süreci sebebiyle piyasada tutmadı.
[img=610x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/vb-metroidprime.jpg[/img]Metroidprime Oyunu
Günümüzde Sanal Gerçeklik
Geçmiş ile günümüz arasında kullanılan cihazlar arasındaki esas farklılık, geçmişte kullanılan cihazların tasarım olarak konforsuz, kullanışsız ve karmaşık olmaları. Tabii maliyetleri de unutmamak gerekir. Günümüzde ise VR cihazların boyutları ufaldı ve daha kullanılabilir bir hal aldı. Fiyat ise kullanılan parçaların ve teknolojinin kolay ulaşılabilir olmasından dolayı makul bir aralığa ulaştı. Şimdi bu cihazlardan bazılarına değineceğiz.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/srvr.jpeg[/img]
Sanal Gerçeklik Gözlüğü Modelleri
OCULUS RIFT
Oculus Rift, serüvenine Kickstarter projesi olarak başladı. Başarılı bir crowdfunding sürecinden sonra, geliştirme sürecinin kapılarını tüm geliştiriciler için araladı. Gaikai firmasının eski ürün sorumlusu Brendan Iribe’ın vizyonerliği sayesinde hayat bulan Oculus Rift; Valve, Epic Games ve Unity gibi oyun geliştiricilerinin desteğini de almayı başardı.
Oculus Rift, 2014 yılının Mart ayında Facebook tarafından 2 milyar dolara satın alındı. Facebook tarafından satın alındıktan sonra Mark Zuckerberg yaptığı basın açıklamasında şöyle dedi;
Yukarıda izlediğiniz videolar Oculus Rift ile oynayabileceğiniz oyunlardan sadece bir kaçı, daha detaylı listeye bu yazımızdan da ulaşabilirsiniz.
SONY – PLAYSTATION VR
2014 Mart ayında Sony, Playsation4 ve Vita oyun platformlarını yeni bir boyuta taşıyacak olan Playstation VR projesini de tanıttı.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/Sony-Project-Morpheus-idownloadblog.com_.jpg[/img]
Sony Computer Entertainment’tan Shu Yoshida yeni ürünleri hakkında şöyle bir yorumda bulundu;
Ülkemizde de satışı bulunmakta olan ürünü HepsiBurada ve N11 sitelerinden temin edebilirsiniz.
Fiyatı 1600TL – 1800TL arasında değişmekte.
HTC VIVE
HTC’nin sanal gerçeklik alanındaki kozu olan HTC Vive görüntü kalitesi itibariyle diğerlerinden sıyrılıyor. Tabii bilgisayarınızın da bu oranda daha kaliteli olması gerekiyor. Gittigidiyor sitesi üzerinden 5.000 TL’ye alabileceğiniz ürün, HTC’nin STEAM ile yaptığı işbirliğinden dolayı çok sayıda oyuna erişim imkanı sunuyor. Bunun en büyük artılarından biri olduğunu söyleyebiliriz.
SAMSUNG GEAR VR
Yukarıda bahsettiğimiz 3 üründen farklı olarak çalışan Samsung Gear VR için cep telefonuna ihtiyacınız var. Cep telefonunuz sayesinde, sanal gerçeklik ortamına dahil olabiliyorsunuz. Sadece Samsung marka telefonlarla çalışan bu cihaz versiyonlarına göre Galaxy S6 ve üzerindeki modellerle uyum içerisinde. Görüntü kalitesi olarak diğer modellerle tabii ki karşılaştıramayız ama sanal gerçekliği başlangıç seviyesinde deneyimleyim diyenler için gayet uygun bir cihaz. Fiyatı modeline göre değişkenlik gösteriyor ama minimum 150TL – 200TL’yi cebinizden çıkarmanız gerek. Tabii telefon dahil değil.
Oynanabilecek oyunların listesine ise buradan ulaşabilirsiniz.
LG 360 VR
Benim Samsung marka cep telefonum yok, ben LG G5 kullanıcısıyım ama Samsung Gear VR gibi bir ürün istiyorum diyorsanız, LG 360 VR tam size göre. Daha kompakt ve taşınabilir bir yapıya sahip olan ürünü hepsiburada sitesi üzerinden satın alabilirsiniz. Ürün incelemesine ise aşağıdaki video üzerinden ulaşabilirsiniz.
GOOGLE CARDBOARD
Ben maker’ım arkadaş ben kendi sanal gerçeklik gözlüğümü kendim yapmak istiyorum diyorsanız, sakin olun size de özel bir çözüm var. Google’ın tüm cep telefonu modelleriyle uyumlu olan Cardboard adlı sanal gerçeklik gözlüğünü isterseniz siz yapın, isterseniz satın alın; sanal gerçeklik dünyasına kolayca adım atmış olacaksınız. Nasıl yapıldığını aşağıdaki video üzerinden inceleyebilirsiniz, deneyebileceğiniz uygulamaların listesi de burada.
Bu çağrışımları bir çerçeve olarak hayal edersek, bu çerçevenin içindeki resim sizsiniz. Gelişen teknolojiler sayesinde, artık sanal ortamları gerçeklik hissiyatıyla deneyimlemeye başladık.
Sanal Gerçeklik Nedir?
Teknik olarak sanal gerçeklik terimi bireylerin orda olma hissini yaşadığı bilgisayar kaynaklı 3 boyutlu ortamlar için kullanılıyor. Kullanıcılar, çeşitli çevre birimleri (kasklı ekran vb.) aracılığıyla sanal ortamlara dahil oluyor. O ortama girdiği andan itibaren kullanıcının gerçeklik ile bağlantısı kopuyor ve tamamen sanal gerçekliğin yaratıldığı ortamda olma hissini yaşıyor. Kullanıcıların bu deneyimi “gerçekten” yaşayabilmesi için, sanal gerçeklik tasarımlarının kusursuz olması gerekir; aksi takdirde yaratılan zayıf “gerçeklik hissiyatı” kullanıcının bu deneyimi tam olarak yaşayamamasına sebep olur.
Sanal geçeklik ortamları, katılımcı üzerinde yarattığı gerçeklik hissiyatı yoğunluğuna (seviyesine) göre farklılıklar gösterir;
- Kısmi Katılımlı Ortamlar: Bir takım fiziksel unsur ve sanal imgelerin bir arada kullanılmasını gerektiren bu ortam, katılımcıya, gerçek dünya ile ilişkisini bütünüyle koparmadan bir gerçeklik hissiyatı yaşatır. Bu ortama uçuş simülatörlerini örnek gösterebiliriz. Uçuş simülatörlerinde, geniş bir ekrandan yansıtılan sanal imgeler ve pilot kabini gibi fiziksel unsurlar bulunur. Katılımcı, bu ortamda herhangi bir sanal gerçeklik cihazı (kasklı ekran ya da eldiven vb.) kullanmaya ihtiyaç duymaz.
- CAVE – Tam Katılımlı Ortamlar: CAVE, “Computer Assisted Virtual Environment / Bilgisayar Destekli Sanal Ortam” için kullanılan bir kısaltmadır. Bu ortamda, katılımcının tüm duyusal algılarına hitap edilir ve katılımcının tabiri caizse “kendinden geçmesi” hedeflenir. Farklı amaçlar için değişik kurulumlara rastlansa bile tipik bir Cave sistemi; duvar ve zemin projeksiyonu, farklı açılardan ses/müzik yayını yapan hoparlörler ve algılayıcılardan oluşur. Kasklı ekran (Head-Mounted Display/HMD) ve dermal-dokunsal algı cihazı (joystick, eldiven vb…) gibi çevre birimleri, katılımcının bu ortam ile bütünüyle etkileşime girmesine yardımcı olur.
- Ortak (Çoklu) Katılımlı Ortamlar: İsminden de anlaşılacağı gibi bu ortamlar, bir çok katılımcının birbirleriyle etkileşime girmesine olanak sağlayan geniş sanal evrenlerdir. Bu ortam eğitim, mimarlık, tıp, sanat, mühendislik gibi farklı disiplinlere ait insanların fikir alış-verişinde bulunmalarına olanak sağlıyor. Örneğin; kişi eğer sanal ortama bilgisayarı üzerinden katılım gerçekleştiriyorsa bu eylem ortak katılımlı ortama dahildir. (Aksi durumu da söz konusudur)
Siz de Sanal Gerçeklik Proje Fikrinizi Paylaşın, En Kısa Zamanda Size Dönüş Yapalım.
Bir Zamanlar Sanal Gerçeklik
Sanal gerçeklik konseptinin hayata geçmesini sağlayan en önemli faktör; bireyin yaşadığı dünyanın sınırlamalarından kurtulup, yeni ve farklı bir evreni tecrübe etme arzusudur. Bu arzu teknolojinin evrimleşmesine ve cihazların geliştirilmesine ışık tutmuştur. Sanal gerçeklik Oculus Rift’in göz önüne çıkması ile popülerleşse de, aslında bu alandaki çalışmalar on yıllar öncesine dayanıyor.
SENSORAMA
Sanal gerçeklik fikri, ilk kez 1962 yılında Morton Heilig (günümüzün multi-medya uzmanı) tarafından; görme, işitme, koklama ve dokunma duyularımıza hitap eden Sensorama adında bir makine olarak vücut buldu.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/Sensorama-commons.wikimedia.org_.png[/img]
Tiyatroyu bütün duyularımızı kapsayan ve harekete geçiren bir aktivite olarak gören Morton Heilig, izleyicinin ekran başında ya da sahnede gerçekleşen olayları hissedebilmesini düşlüyordu. Geniş açılı 3B stereoskopik görüntü, vücut sarsma mekanizması, stereo ses çıkışı ve aromatik koku salınımı gibi özelliklere sahip olan Sensorama, geliştirildiği yıl itibariyle seyirciyi filmin içine dahil etmek için her türlü donanıma sahipti. Heilig, ne yazık ki değeri sonradan anlaşılan Sensorama için finansal bir destek bulamadı ve düşünü rafa kaldırmak zorunda kaldı.
THE SWORD OF DAMOCLES
Günümüzde sanal gerçeklik alanında kullanılan kasklı ekranların ilk örneği ise 1968 yılında Amerikalı bilgisayar mühendisi Ivan Sutherland ve öğrencisi Bob Sproull tarafından geliştirildi. Ağır olduğu için tavandan sarkıtılarak kullanılan The Sword of Damocles, gösterdiği çıktıyı, binoküler (çift mercekli – Dürbün) ekrana yüklü bir bilgisayar programından sağlıyordu.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/The-Sword-of-Damocles.jpg[/img]
Cihazın yazılımının sağladığı perspektif ise kullanıcın bakış açısına bağlıydı ki, bu da kullanıcının kafasını takip etmeyi gerektiriyordu. The Sword of Damocles, sunduğu arayüz ve gerçeklik algısı bakımından günümüz kasklarıyla karşılaştırıldığında ilkel bir izlenim yaratsa bile modern kasklı ekranların gelişiminde önemli bir kilometre taşı olmuştur.
Alıntı: Bu tarihsel gelişimi içerisinde üretilen cihazların hiçbiri günümüzde kullanılan Virtual Reality (Sanal Gerçeklik) tabiri ile anılmıyordu. Bu tabir 1987 yılında, klasik müzik yazarı, bilgisayar uzmanı ve VPL Research firmasının kurucularından, Jaron Lanier tarafından icat edildi. Benzeri özelliklere sahip cihazlar bu tabirin keşfinden sonra bir lakap edinmiş oldular.VIRTUAL BOY
[img=577x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/Jaron-Lanier-io9.com_.jpg[/img]Jaron Lanier
21 Temmuz 1995 yılında belki bazılarınızın kullanma şerefine dahil olduğu Virtual Boy piyasaya sürüldü.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/virtual_boy.jpg[/img]
Nintendo ve Sega tarafından piyasaya sürülen Virtual Boy, üç boyutlu görüntü sağlayabilen ilk taşınabilir oyun konsoludur. İlk bakışta Zodyak botun arkasına takılan ufak bir motoru andıran bu konsol, paralaks (uzaklık açısı) olarak bilinen efekt aracılığıyla derinlik hissiyatı yaratıyor. Kullanıcı, cihazın önünde neopren malzemeden(bir tür lastik malzeme) üretilmiş bir göz merceğinden içeri doğru bakıyor ve cihaz, gözlük camına benzer bir projektör aracılığıyla kullanıcının monokramatik (tek renkli – Burada Kırmızı) bir görüntüyü algılamasına yardımcı oluyor.
Virtual Boy fiyatının pahalı olması, uzun süre kullanımının yorucu olması ve -muhtemelen- kötü pazarlama süreci sebebiyle piyasada tutmadı.
[img=610x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/vb-metroidprime.jpg[/img]Metroidprime Oyunu
Günümüzde Sanal Gerçeklik
Geçmiş ile günümüz arasında kullanılan cihazlar arasındaki esas farklılık, geçmişte kullanılan cihazların tasarım olarak konforsuz, kullanışsız ve karmaşık olmaları. Tabii maliyetleri de unutmamak gerekir. Günümüzde ise VR cihazların boyutları ufaldı ve daha kullanılabilir bir hal aldı. Fiyat ise kullanılan parçaların ve teknolojinin kolay ulaşılabilir olmasından dolayı makul bir aralığa ulaştı. Şimdi bu cihazlardan bazılarına değineceğiz.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/srvr.jpeg[/img]
Sanal Gerçeklik Gözlüğü Modelleri
OCULUS RIFT
Oculus Rift, serüvenine Kickstarter projesi olarak başladı. Başarılı bir crowdfunding sürecinden sonra, geliştirme sürecinin kapılarını tüm geliştiriciler için araladı. Gaikai firmasının eski ürün sorumlusu Brendan Iribe’ın vizyonerliği sayesinde hayat bulan Oculus Rift; Valve, Epic Games ve Unity gibi oyun geliştiricilerinin desteğini de almayı başardı.
Oculus Rift, 2014 yılının Mart ayında Facebook tarafından 2 milyar dolara satın alındı. Facebook tarafından satın alındıktan sonra Mark Zuckerberg yaptığı basın açıklamasında şöyle dedi;
Alıntı: [i]“Oculus, şimdiye kadar geliştirilmiş en büyük sosyal platformu yaratma potansiyeline sahip… Çalışma hayatımızı ve iletişim anlayışımızı kökten değiştirebilir.” [/i]
Yukarıda izlediğiniz videolar Oculus Rift ile oynayabileceğiniz oyunlardan sadece bir kaçı, daha detaylı listeye bu yazımızdan da ulaşabilirsiniz.
SONY – PLAYSTATION VR
2014 Mart ayında Sony, Playsation4 ve Vita oyun platformlarını yeni bir boyuta taşıyacak olan Playstation VR projesini de tanıttı.
[img=600x0]http://www.teknolo.com/wp-content/uploads/2014/07/Sony-Project-Morpheus-idownloadblog.com_.jpg[/img]
Sony Computer Entertainment’tan Shu Yoshida yeni ürünleri hakkında şöyle bir yorumda bulundu;
Alıntı: [i]“ Uzun bir süredir sanal gerçekliğin oyun piyasasına sunacaklarının hayalini kuruyordum. Bu yeni teknoloji, oyuncuya gerçekten oyunun içinde olduğunu hissettirecek; oyuncunun tüm duyuları bu deneyimi “gerçekten” yaşayacak.” [/i]
Ülkemizde de satışı bulunmakta olan ürünü HepsiBurada ve N11 sitelerinden temin edebilirsiniz.
Fiyatı 1600TL – 1800TL arasında değişmekte.
HTC VIVE
HTC’nin sanal gerçeklik alanındaki kozu olan HTC Vive görüntü kalitesi itibariyle diğerlerinden sıyrılıyor. Tabii bilgisayarınızın da bu oranda daha kaliteli olması gerekiyor. Gittigidiyor sitesi üzerinden 5.000 TL’ye alabileceğiniz ürün, HTC’nin STEAM ile yaptığı işbirliğinden dolayı çok sayıda oyuna erişim imkanı sunuyor. Bunun en büyük artılarından biri olduğunu söyleyebiliriz.
SAMSUNG GEAR VR
Yukarıda bahsettiğimiz 3 üründen farklı olarak çalışan Samsung Gear VR için cep telefonuna ihtiyacınız var. Cep telefonunuz sayesinde, sanal gerçeklik ortamına dahil olabiliyorsunuz. Sadece Samsung marka telefonlarla çalışan bu cihaz versiyonlarına göre Galaxy S6 ve üzerindeki modellerle uyum içerisinde. Görüntü kalitesi olarak diğer modellerle tabii ki karşılaştıramayız ama sanal gerçekliği başlangıç seviyesinde deneyimleyim diyenler için gayet uygun bir cihaz. Fiyatı modeline göre değişkenlik gösteriyor ama minimum 150TL – 200TL’yi cebinizden çıkarmanız gerek. Tabii telefon dahil değil.
Oynanabilecek oyunların listesine ise buradan ulaşabilirsiniz.LG 360 VR
Benim Samsung marka cep telefonum yok, ben LG G5 kullanıcısıyım ama Samsung Gear VR gibi bir ürün istiyorum diyorsanız, LG 360 VR tam size göre. Daha kompakt ve taşınabilir bir yapıya sahip olan ürünü hepsiburada sitesi üzerinden satın alabilirsiniz. Ürün incelemesine ise aşağıdaki video üzerinden ulaşabilirsiniz.
GOOGLE CARDBOARD
Ben maker’ım arkadaş ben kendi sanal gerçeklik gözlüğümü kendim yapmak istiyorum diyorsanız, sakin olun size de özel bir çözüm var. Google’ın tüm cep telefonu modelleriyle uyumlu olan Cardboard adlı sanal gerçeklik gözlüğünü isterseniz siz yapın, isterseniz satın alın; sanal gerçeklik dünyasına kolayca adım atmış olacaksınız. Nasıl yapıldığını aşağıdaki video üzerinden inceleyebilirsiniz, deneyebileceğiniz uygulamaların listesi de burada.